Η ΣΤΕΓΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ
ΜΑΖΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΕ ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΥΣ, ΕΞΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΥΞΗΜΕΝΑ ΕΝΟΙΚΙΑ
Κάθε μήνα, όλο και μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας καλείται να δώσει ίσως και το μισό, συχνά και παραπάνω, από το εισόδημά του ώστε να του δίνεται η άδεια να καλύπτει μια από τις βασικότερες ανθρώπινες ανάγκες: να μένει σε ένα σπίτι. Η στέγαση είναι αναφαίρετο και αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα κάθε ατομικότητας και ωστόσο η δυσκολία να βγει το νοίκι αυξάνεται αντί να μειώνεται καθημερινά. Φυσικά, μπορούμε να μιλήσουμε για την επίδραση του τουρισμού, με τις μαζικές μετατροπές διαμερισμάτων σε Airbnb, και την επέλαση του εξευγενισμού, γνωστότερου ως gentrification, ο οποίος μεταμορφώνει αστραπιαία λαϊκές γειτονιές σε αισθητικά άψογες κυψέλες μπιστρό, εστιατορίων και κέντρων κάθε είδους ακριβής διασκέδασης, με τα αναλόγως ακριβά ενοίκια να προκύπτουν σχεδόν αυτόματα. Ωστόσο, οι δομές που απαξιώνουν κάθε δικαίωμά μας μαζί με αυτό της στέγασης έχουν τεθεί πολύ πριν τη δημιουργία μιας ιντερνετικής πλατφόρμας ή τη μόδα των brunch. Το φιλελεύθερο αξιακό σύστημα εδώ και αιώνες υποτάσσει την ανθρώπινη ζωή στη ρύθμιση του νόμου ζήτησης και προσφοράς, με μοναδικό άξονα το ατομικό κέρδος.
Το έλλειμμα στην κάλυψη της ανάγκης για στέγαση είναι θέμα ταξικό και εξουσιαστικό. Καθημερινά δουλεύουμε σκληρά για να παράγουμε όλο και περισσότερο πλούτο, χωρίς να βλέπουμε κανένα πρακτικό αντίκρισμα, γιατί τα κέρδη δεν ανήκουν σε εμάς. Έπειτα, από τους ήδη ελλιπείς μας πόρους αναγκαζόμαστε να επιστρέψουμε τους περισσότερους στους ήδη έχοντες: να πάμε σούπερ-μάρκετ, να πληρώσουμε φόρους, να διασκεδάσουμε επί πληρωμή. Και να πληρώσουμε το νοίκι. Θεωρούμε φυσικό και αναπόφευκτο ότι το σπίτι στο οποίο αφιερώνουμε τη ζωή μας δεν μας ανήκει, αλλά οφείλουμε μια μηνιαία συνδρομή που θα μας επιτρέπει να υπάρχουμε με μια σχετική αξιοπρέπεια. Κι έτσι, αν για κάποιον λόγο αποτύχουμε να εξασφαλίσουμε τα απαραίτητα χρήματα, είναι εντάξει να μείνουμε στον δρόμο, στις όλο και πιο αφιλόξενες τσιμεντουπόλεις, να σταματήσει να μας αναγνωρίζεται ένα θεμελιώδες δικαίωμα, ενώ μια ιδιοκτήτρια ή ένας ιδιοκτήτης προστατεύεται νομικά στη σχέση του με ένα σπίτι που μπορεί να μην έχει δει ποτέ. Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά για την κρατική συνθήκη, που υπάρχει ακριβώς για να ρυθμίζει και να εξασφαλίζει τα υπερκέρδη των κεφαλαιούχων.
Σε μια Ελλάδα που αστικοποιήθηκε από την αντιπαροχή, και κατ’ επέκταση από τη μικροϊδιοκτησία, τα πράγματα ίσως θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά. Πράγματι, η ιδιοκατοίκηση ήταν πολύ πιο εκτεταμένη για αρκετό καιρό σε σύγκριση με το οικιστικό μοντέλο άλλων κρατών στη Δύση, όπου η στέγαση παρέχεται σε μεγάλο βαθμό ως υπηρεσία από μεγάλες εταιρείες. Το κεφάλαιο όμως έρχεται να καλύψει το ατόπημα αφενός με τη χορήγηση δανείων, μέσω του οποίου οι έχοντες εκμεταλλεύονται συγκυρίες κρίσης για να άρουν τη στεγαστική ασφάλεια, και αφετέρου με την αστική αποξένωση, διαλύοντας την ταξική αλληλεγγύη και καθιερώνοντας τους ιδιοκτήτες σπιτιών ως επίδοξους μικροαστούς, που απομυζούν τις ενοικιάστριές τους ακολουθώντας το αξιακό πρότυπο του φιλελευθερισμού.
Πάνω σε όλα αυτά, ένας ελεύθερος κοινωνικός χώρος δεν μπορεί παρά να προβάλλει την ανάγκη για επανοικειοποίηση όχι μόνο του δημόσιου, αλλά και του ιδιωτικού βιωτικού χώρου. Οι καταλήψεις στέγασης είναι σε ύφεση, τόσο επειδή η ευρύτερη κοινωνία και η κυρίαρχη ιδεολογία έχουν γίνει πιο εχθρικές σε αυτές αλλά και επειδή το ίδιο το κίνημα έχει αποδυναμωθεί. Ωστόσο, συνεχίζουν να υπάρχουν άδεια σπίτια και ανάγκες στέγασης που το υπάρχον μοντέλο δεν μπορεί και δεν θέλει να ικανοποιήσει. Ανάγκες που μπορούν να ανακουφιστούν με συστεγάσεις που θα στοχεύουν όχι μόνο στη μείωση των εξόδων αλλά στη σύναψη σχέσεων αλληλεγγύης και αλληλοστήριξης. Αλλά το βασικότερο είναι ο αγώνας και η διεκδίκηση μιας πραγματικότητας στην οποία τα βασικά μας δικαιώματα δεν θα ανάγονται σε ευρώ ανά τετραγωνικό, αλλά οι ανάγκες μας θα καλύπτονται γιατί για την κάλυψή τους θα αποφασίζουμε εμείς, αυτόνομα και αυτοδιάθετα.
ΜΟΤΟΠΟΡΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΣΤΕΓΑΣΗ
Σάββατο 9/11 στις 11:30, Πάρκο Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης
